Πολύ συχνά πιστεύουμε ότι η στένωση ή αλλιώς απόφραξη μίας στεφανιαίας αρτηρίας είναι αυτό που προκαλεί το έμφραγμα. Όμως, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη.

Η στένωση καθορίζει κυρίως τη στηθάγχη – δηλαδή τον πόνο στο στήθος που εμφανίζεται στην κόπωση.
Αν υπάρχει σημαντική στένωση, μπορεί να χρειάζεται αγγειοπλαστική (stent) για να μειωθούν τα συμπτώματα.

Όμως, η στένωση δεν είναι ο κύριος προγνωστικός δείκτης εμφράγματος ή θανάτου.

Το συνολικό "φορτίο πλάκας" (plaque burden), δηλαδή η ποσότητα αθηρωματικής πλάκας και ασβεστωμένων αλλοιώσεων στο σύνολο των στεφανιαίων αρτηριών, είναι αυτό που καθορίζει τον κίνδυνο για έμφραγμα και θάνατο – και αυτό μετριέται μέσω του σκορ ασβεστίου (Calcium Score) ή με αξονική στεφανιογραφία.

Το σημαντικό είναι ότι:

• Το φορτίο πλάκας δεν μπορεί να διορθωθεί με stent ή άλλη επέμβαση.

• Ακόμα κι αν δεν έχεις σοβαρές στενώσεις, αν έχεις πολύ ασβέστιο στις αρτηρίες, ο κίνδυνος εμφράγματος παραμένει υψηλός.

• Πολλά εμφράγματα συμβαίνουν σε αρτηρίες που δεν είναι στενωμένες σημαντικά, αλλά φέρουν ασταθείς ή μη ασβεστοποιημένες πλάκες.

  Τι να κρατήσεις από όλα αυτά;

• Η στένωση μίας στεφανιαίας αρτηρίας μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος, και αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά ή/και με αγγειοπλαστική.

• Το "φορτίο της αθηρωματικής πλάκας" προβλέπει το αν κάποιος θα πάθει έμφραγμα— και δεν αντιμετωπίζεται με stent, αλλά με στατίνες, φαρμακευτική αγωγή και αλλαγή τρόπου ζωής.

Όχι απαραίτητα. Η ανίχνευση ασβεστίου στις στεφανιαίες αρτηρίες (το λεγόμενο σκορ ασβεστίου ή "Calcium Score") δεν σημαίνει αυτόματα ότι υπάρχει απόφραξη/στένωση ή ότι χρειάζεστε άμεσα επεμβατική ή εξειδικευμένη απεικονιστική εξέταση, όπως η αξονική ή κλασική στεφανιογραφία.

Το Coronary Artery Calcium Score (CACS) είναι μια ένδειξη του συνολικού φορτίου αθηρωματικής πλάκας στα στεφανιαία αγγεία. Όσο πιο υψηλό είναι το σκορ, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος μελλοντικών καρδιακών επεισοδίων (όπως έμφραγμα). Όμως:

• Δεν σημαίνει ότι ο ασθενής έχει στένωση που περιορίζει την αιματική ροή (αποφρακτική νόσος).

• Η πιθανότητα ύπαρξης στένωσης αυξάνεται με το σκορ, αλλά δεν είναι απόλυτη. Δες στον παρακάτω πίνακα τα ποσοστά στενώσεων στα στεφανιαία (αποφρακτική νόσος) που αντιστοιχούν στο εκάστοτε εύρος σκορ ασβεστίου.

Σύμφωνα με μελέτες:

• 'Ενα υψηλό σκορ ασβεστίου (>400), ακόμα και χωρίς διαγνωσμένη στεφανιαία νόσο, προβλέπει υψηλό κίνδυνο εμφράγματος, παρόμοιο με κάποιον που έχει ήδη πάθει έμφραγμα (>3% τον χρόνο). Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να ενδείκνυνται μέτρα δευτερογενούς πρόληψης, όπως εντατική φαρμακευτική αγωγή.

• Αντίστροφα, το 14% των ασθενών που έχουν αποφρακτική στεφανιαία νόσο (δηλαδή, σοβαρή στένωση στις αρτηρίες) έχουν σκορ ασβεστίου μηδέν (0)!
  Αυτό συμβαίνει συχνότερα σε γυναίκες και νέους κάτω των 40–50 ετών, επειδή στα πρώιμα στάδια της αθηροσκλήρωσης οι πλάκες μπορεί να είναι μη ασβεστοποιημένες.

• Παρ’ όλα αυτά, ακόμα κι αν κάποιος έχει απόφραξη αλλά σκορ 0, ο κίνδυνος για καρδιακό επεισόδιο είναι πολύ χαμηλός – λιγότερο από 1% τον χρόνο.

Στατιστικά από μελέτες σε ασυμπτωματικούς ασθενείς: