Έμφραγμα του Μυοκαρδίου με Ανάσπαση του Διαστήματος ST (STEMI)

Τι είναι το STEMI;

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου με ανάσπαση του διαστήματος ST (STEMI) ή «καρδιακή προσβολή» είναι μια απειλητική για τη ζωή επείγουσα κατάσταση που συμβαίνει όταν μία από τις αρτηρίες που παρέχουν αίμα στον καρδιακό μυ ξαφνικά αποφράσσεται πλήρως.

Αυτό είναι πιο γνωστό ως "έμφραγμα" και αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Ένα έμφραγμα STEMI θεωρείται επείγον επειδή, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ένα μέρος του καρδιακού μυός μπορεί να υποστεί μόνιμη βλάβη λόγω της απουσίας ροής αίματος από τη φραγμένη αρτηρία. Επομένως, απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα και θεραπεία. Μελέτες έχουν δείξει ότι η κύρια καθυστέρηση στη θεραπεία ενός ασθενούς με STEMI σχετίζεται συχνά με την ικανότητα του ασθενούς να αναγνωρίσει τα συμπτώματα και να καλέσει για βοήθεια. Γι' αυτόν τον λόγο, όλοι οι ασθενείς με πόνο ή δυσφορία στο στήθος που διαρκεί περισσότερο από 10 λεπτά ενθαρρύνονται να καλούν το 166.

Τι προκαλεί ένα STEMI;

Οι ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο για έμφραγμα συχνά έχουν ήπιες ή μέτριες στενώσεις που προκαλούνται από την αθηρωματική πλάκα στις αρτηρίες της καρδιάς (στεφανιαίες αρτηρίες). Συνήθως, αυτές οι στενώσεις δεν προκαλούν συμπτώματα κατά την ηρεμία. Ωστόσο, εάν αυτές οι πλάκες ραγούν (ή σπάσουν), το αίμα στην αρτηρία εκτίθεται στο κολλώδες υλικό μέσα στην πλάκα, και αυτό θα οδηγήσει στο σχηματισμό ενός μεγάλου θρόμβου που θα φράξει πλήρως τη ροή του αίματος στην αρτηρία.

Ορισμένες καταστάσεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ενός ασθενούς να αναπτύξει έμφραγμα. Αυτές αναφέρονται ως παράγοντες κινδύνου. . Ωστόσο, ακόμα και αν ένας ασθενής έχει πολλούς παράγοντες κινδύνου, αυτό δεν σημαίνει ότι θα πάθει σίγουρα έμφραγμα. Αντίθετα, ορισμένοι ασθενείς χωρίς κανέναν απολύτως παράγοντα κινδύνου μπορεί να υποστούν έμφραγμα.

Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου που έχουν ταυτοποιηθεί ότι προκαλούν στεφανιαία νόσο (άρα και εμφράγματα) περιλαμβάνουν: το οικογενειακό ιστορικό εμφράγματος ή στεφανιαίας νόσου, ιστορικό διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση ή υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, κάπνισμα ή χρήση άλλων προϊόντων καπνού, αυξημένο BMI, έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και ανδρικό φύλο. Ορισμένες από αυτές τις καταστάσεις μπορούν να αλλάξουν ή να ελεγχθούν με την υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής και/ή τη λήψη φαρμάκων.

Πώς διαγιγνώσκουν οι γιατροί ένα STEMI;

Η συμπτωματολογία του εμφράγματος μπορεί να διαφέρει, αλλά πιο συχνά οι ασθενείς βιώνουν έντονη δυσφορία ή πόνο στο στήθος.

Οι ασθενείς μπορεί να περιγράψουν αυτόν τον πόνο στο στήθος ως «σφίξιμο», «πίεση» ή «βάρος», και μερικές φορές μπορεί να έχουν δύσπνοια, κρύο ιδρώτα και ναυτία. Ο πόνος στο στήθος εντοπίζεται συνήθως στο κέντρο του στήθους και συχνά περιγράφεται να επεκτίνεται στον αριστερό ώμο, το χέρι ή τη γνάθο. Ο ασθενής μπορεί επίσης να παρουσιάζει πόνο στο άνω μέρος της κοιλιάς, στον ώμο ή στην πλάτη ή δύσπνοια χωρίς πόνο στο στήθος. Οι ηλικιωμένοι ασθενείς, οι γυναίκες και οι ασθενείς με διαβήτη είναι πιο πιθανό να έχουν αυτά τα λιγότερο τυπικά συμπτώματα.

Όταν ένα άτομο παρουσιάζει αυτά τα παράπονα και έχει αναζητήσει βοήθεια από κάποιο καρδιολογικό ΤΕΠ ή ΚΥ, χρησιμοποιείται ένα πρωτόκολλο για την θωρακαλγία αυτή για να επιτρέψει μια γρήγορη αξιολόγηση προκειμένου να επιβεβαιωθεί γρήγορα η διάγνωση του ασθενούς και να επιτραπεί η άμεση θεραπεία.

Η βασική μέθοδος διάγνωσης ενός STEMI είναι το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ). Κατά τη διάρκεια ενός ΗΚΓ, ηλεκτρόδια τοποθετούνται στο εξωτερικό του θωρακικού τοιχώματος συνήθως με μικρές "βεντούζες", και αυτά τα ηλεκτρόδια μετρούν την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Εάν ο ασθενής έχει ένα STEMI, το ΗΚΓ θα έχει μια χαρακτηριστική εμφάνιση, γνωστή ως ανάσπαση του διαστήματος ST.

Στο ΗΚΓ, το διάστημα ST είναι το τμήμα μεταξύ του τέλους του συμπλέγματος QRS (το οποίο αντιπροσωπεύει την εκπόλωση των κοιλιών) και της αρχής του κύματος Τ (που αντιπροσωπεύει την επαναπόλωση των κοιλιών). Κανονικά, αυτό το διάστημα είναι επίπεδο και ευθυγραμμισμένο με τη βασική γραμμή του ΗΚΓ.

Η ανάσπαση του ST εμφανίζεται όταν το διάστημα ST ανυψώνεται πάνω από τη βασική γραμμή. Αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι μέρος του καρδιακού μυός δεν λαμβάνει επαρκές οξυγόνο λόγω απόφραξης σε μια στεφανιαία αρτηρία, οδηγώντας σε έμφραγμα.

Πώς φαίνεται στο ΗΚΓ;

Στο ΗΚΓ, η ανάσπαση του ST παρουσιάζεται ως ανύψωση της γραμμής ST πάνω από τη βασική γραμμή.

Αυτή η χαρακτηριστική εμφάνιση βοηθά στη διάκριση ενός εμφράγματος STEMI από άλλες καρδιακές καταστάσεις ή άλλες μη καρδιακές καταστάσεις. Είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί και να ερμηνευθεί ένα ΗΚΓ νωρίς μετά την παρουσίαση του ασθενούς για αξιολόγηση-ιδανικά στα πρώτα 10 λεπτά.

Οι γιατροί μπορεί επίσης να παραγγείλουν εξετάσεις αίματος που ονομάζονται καρδιακά ένζυμα (καρδιακή τροπονίνη ή κινάση κρεατίνης CPK-MB). Πρακτικά στα ΤΕΠ χρησιμοποιείται μόνο η τροπονίνη! Αυτά τα ένζυμα περιέχονται κανονικά μέσα στα καρδιακά κύτταρα. Όταν τα καρδιακά κύτταρα πεθαίνουν κατά τη διάρκεια ενός εμφράγματος, τα καρδιακά κύτταρα καταστρέφονται και τα ένζυμα απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος. Εάν ο γιατρός υποπτεύεται έντονα, με βάση τα συμπτώματα και τις διαταραχές στο ΗΚΓ, ότι ένας ασθενής έχει έμφραγμα, τότε η θεραπεία θα ξεκινήσει ακόμη και πριν βγουν τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος.

Υπάρχουν δύο επιλογές που μπορεί να χρησιμοποιήσουν οι γιατροί για να ανοίξουν τις αποφραγμένες αρτηρίες.

Η πρώτη θεραπεία είναι η χορήγηση θρομβολυτικών φαρμάκων. Αυτά τα φάρμακα διαλύουν τον θρόμβο αίματος στην αρτηρία της καρδιάς.

Η δεύτερη θεραπεία είναι μια διαδικασία που ονομάζεται αγγειοπλαστική ή τοποθέτηση στεντ, κοινώς γνωστή ως πρωτογενής διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση (PCI). Κατά τη διάρκεια της πρωτογενούς PCI, ένας επεμβατικός καρδιολόγος (όχι καρδιοχειρουργός) χρησιμοποιεί ένα μπαλόνι και/ή στεντ για να ανοίξει φυσικά τη αποφραγμένη αρτηρία. Εκτενής έρευνα που περιλαμβάνει πολλαπλές μελέτες έχει δείξει ότι η πρωτογενής PCI είναι η καλύτερη θεραπεία για την αποκατάσταση της ροής αίματος σε έναν ασθενή με STEMI.

Ωστόσο, δεν διαθέτουν όλα τα νοσοκομεία τη δυνατότητα να πραγματοποιούν επείγουσα πρωτογενή PCI. Εάν ένας ασθενής ζει σε μια περιοχή όπου δεν υπάρχουν κοντινά νοσοκομεία που μπορούν να παρέχουν επείγουσα αγγειοπλαστική ή τοποθέτηση στεντ, ο γιατρός μπορεί πρώτα να δώσει στον ασθενή θρομβολυτικά και αργότερα να τον μεταφέρει σε νοσοκομείο για πιθανή αγγειοπλαστική ή τοποθέτηση στεντ. Ανεξάρτητα από τον τύπο της θεραπείας που λαμβάνει ένας ασθενής, ο στόχος είναι να "ανοίγει" γρήγορα η αρτηρία: Η θρομβολυτική θεραπεία πρέπει να χορηγείται εντός 30 λεπτών. Η πρωτογενής PCI πρέπει να πραγματοποιείται εντός 90 λεπτών από την παρουσίαση.

Ποιες άλλες θεραπείες λαμβάνουν οι ασθενείς με STEMI;

Μόλις διαγνωστεί ένας ασθενής με STEMI, οι γιατροί ξεκινούν θεραπεία με φάρμακα που αραιώνουν το αίμα και μειώνουν την τάση του να σχηματίζει θρόμβους. Τα φάρμακα αυτά αναφέρονται ως αντιθρομβωτικά. Οι παράγοντες που μειώνουν την τάση των αιμοπεταλίων να κολλούν μεταξύ τους ονομάζονται αντιαιμοπεταλιακοί παράγοντες.

Ορολογία:

Αντιπηκτικά (anticoagulants): Φάρμακα που εμποδίζουν την πήξη του αίματος, μειώνοντας τον κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων. Κυρίως για φλεβικούς θρόμβους αλλά χρησιμοποιούνται και στο έμφραγμα ώστε να εμποδίσουν την περαιτέρω ανάπτυξη θρόμβου (όχι να διαλύσουν τον ήδη υπάρχοντα θρόμβο - όπως κάνουν τα θρομβολυτικά).

Αντιαιμοπεταλιακοί παράγοντες (antiplatelet agents): Φάρμακα που εμποδίζουν τα αιμοπετάλια να κολλούν μεταξύ τους, αποτρέποντας τον σχηματισμό θρόμβων.

Αντιθρομβωτικά (γενικότερος όρος) = αντιαιμοπεταλιακά + αντιπηκτικά.

Όλοι οι ασθενείς με STEMI θα τεθούν σε καρδιολογικό μόνιτορ (τηλεμετρία), και τα ζωτικά τους σημεία (αρτηριακή πίεση, καρδιακός ρυθμός και ρυθμός αναπνοής) θα παρακολουθούνται στενά σε μονάδα εμφραγμάτων.

Το επόμενο βήμα για τη θεραπεία των ασθενών με STEMI είναι το άνοιγμα της αποφραγμένης αρτηρίας. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, εάν ένας ασθενής εισαχθεί σε νοσοκομείο που προσφέρει επείγουσα πρωτογενή PCI, η φραγμένη αρτηρία θα ανοίξει με το "μπαλονάκι" στην αρτηρία και την τοποθέτηση ενός στεντ. Εάν ένας ασθενής εισαχθεί σε νοσοκομείο που δεν έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει επείγουσα τοποθέτηση στεντ, ο ασθενής θα μεταφερθεί σε άλλο νοσοκομείο που μπορεί να πραγματοποιήσει πρωτογενή PCI. Εάν δεν υπάρχουν κοντινά νοσοκομεία που έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν πρωτογενή PCI, ο ασθενής μπορεί πρώτα να λάβει θρομβολυτική θεραπεία και αργότερα να μεταφερθεί σε άλλο νοσοκομείο, εάν χρειαστεί.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν πραγματοποιείται αγγειοπλαστική, τοποθετείται στεντ στη στεφανιαία αρτηρία για να αποτραπεί η επαναστένωση - δεν γίνεται δηλαδή μόνο μπαλονάκι.

Ορολογία:

Στεντ (stent): Μικρός μεταλλικός σωλήνας που τοποθετείται στην αρτηρία για να την κρατήσει ανοιχτή.

Στεντ με έκλυση φαρμάκου (drug-eluting stent): Στεντ που απελευθερώνει φάρμακο για να αποτρέψει την επαναστένωση της αρτηρίας.

Τα δύο είδη στεντ που χρησιμοποιούνται είναι τα στεντ χωρίς επικάλυψη (bare-metal stents) και τα στεντ με έκλυση φαρμάκου (drug-eluting stents). Τα στεντ με έκλυση φαρμάκου είναι λιγότερο πιθανό να στενέψουν ξανά σε σύγκριση με τα στεντ χωρίς επικάλυψη, αλλά απαιτούν μεγαλύτερη διάρκεια θεραπείας με αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα. Σπάνια σήμερα χρησιμοποιούνται τα στεντ χωρίς επικάλυψη (bare-metal stents).

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο καλύτερος τρόπος για τη θεραπεία των φραγμένων αρτηριών είναι η χειρουργική επέμβαση ανοικτής καρδιάς (αορτοστεφανιαία παράκαμψη - CABG).

Εκτός από τη θεραπεία με αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα, μπορεί να χορηγηθούν και άλλα φάρμακα. Αυτά περιλαμβάνουν:

Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE inhibitors): Μειώνουν την εργασία που απαιτείται από την καρδιά και βοηθούν την καρδιά να ανακάμψει και να γίνει ισχυρότερη μετά από καρδιακή προσβολή.

Β-αναστολείς (beta-blockers): Μειώνουν την καρδιακή συχνότητα και την αρτηριακή πίεση, μειώνοντας το έργο της καρδιάς και βοηθώντας στην πρόληψη περαιτέρω βλάβης.

Φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη, όπως οι στατίνες: Βοηθούν στην πρόληψη της εμφάνισης επόμενου εμφράγματος ενώ σε οξεία βάση έχει βρεθεί ότι σταθεροποιούν την αθηρωματική πλάκα.

Πρόληψη και Παρακολούθηση

Υπάρχουν δύο τύποι πρόληψης του εμφράγματος:

Πρωτογενής πρόληψη: Στοχεύει στη μείωση της πιθανότητας ενός ατόμου να έχει το πρώτο του έμφραγμα.

Δευτερογενής πρόληψη: Στοχεύει στην πρόληψη της εμφάνισης δεύτερου εμφράγματος.

Σε ασθενείς με STEMI, η έμφαση δίνεται στη δευτερογενή πρόληψη, ώστε ο ασθενής να είναι λιγότερο πιθανό να υποστεί άλλη καρδιακή προσβολή. Αυτό απαιτεί αυστηρές προσπάθειες και προσοχή στη διατήρηση ενός καλού τρόπου ζωής και στη λήψη φαρμάκων σε τακτική βάση.

Είναι σημαντικό οι ασθενείς να ακολουθούν μια καρδιοπροστατευτική διατροφή. Οι καρδιοπροστατευτικές δίαιτες είναι δίαιτες πλούσιες σε φρούτα και λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, και χαμηλές σε κορεσμένα λιπαρά, τρανς λιπαρά, ζαχαρούχα ποτά και επεξεργασμένα τρόφιμα.

Εάν είναι δυνατόν, οι ασθενείς θα πρέπει να ξεκινήσουν ένα τακτικό πρόγραμμα άσκησης (με καθοδήγηση από γιατρό). Αν και οι ατομικές συστάσεις μπορεί να διαφέρουν, ο στόχος είναι να κάνουν τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.

Η απώλεια βάρους, η αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ και η διακοπή του καπνίσματος είναι επίσης σημαντικά στοιχεία ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Είναι κρίσιμο οι ασθενείς να συμμορφώνονται με τη λήψη όλων των συνταγογραφούμενων φαρμάκων σε τακτική βάση και να συζητούν οποιεσδήποτε ανησυχίες σχετικά με τα φάρμακά τους με τον γιατρό τους πριν διακόψουν οποιοδήποτε συνταγογραφούμενο φάρμακο.

Οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά από τον καρδιολόγο τους σε τακτική βάση, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τα μέτρα τρόπου ζωής και τα φάρμακα, προκειμένου να αποφευχθούν οι επιπλοκές από το έμφραγμα και να μειωθεί ο κίνδυνος επόμενου.

Από την άποψη της δημόσιας υγείας, η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) -BLS θα μπορούσε να σώσει τις ζωές ασθενών που υποφέρουν από καρδιακή προσβολή και αιφνίδιο θάνατο, και ιδανικά όλοι θα πρέπει να είναι πιστοποιημένοι στην ΚΑΡΠΑ.

Βιβλιογραφία:

Roffi M, Patrono C, Collet JP, et al. 2015 ESC guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients without persistent ST-segment elevation. Eur Heart J. 2016;37:267–315.
Amsterdam EA, Wenger NK, Brindis RG, et al. 2014 AHA/ACC guideline for the management of non-ST-elevation acute coronary syndromes. J Am Coll Cardiol. 2014;64:e139–e228.
Rodriguez F, Mahaffey KW. Management of NSTE-ACS: comparison of AHA/ACC and ESC guidelines. J Am Coll Cardiol. 2016;68:313–321.
Libby P. Mechanisms of acute coronary syndromes and therapy implications. N Engl J Med. 2013;368:2004–2013.
Mozaffarian D, Benjamin EJ, Go AS, et al. Heart disease and stroke statistics—2016 update. Circulation. 2016;133:e38–e360.
McManus DD, Gore J, Yarzebski J, et al. Trends in incidence, treatment, and outcomes of STEMI and NSTEMI. Am J Med. 2011;124:40–47.
Vora AN, Wang TY, Hellkamp AS, et al. Outcomes in older patients with STEMI vs. NSTEMI and proven CAD. Circ Cardiovasc Qual Outcomes. 2016;9:513–522.

Βρείτε μας στα Social

Drop your email address below to get our newsletter.

Πολιτική Απορρήτου | Όροι και Προϋποθέσεις | Cookies